Kalem Güzeli - Türk Hat Sanatı - www.kalemguzeli.org
Kalem Güzeli - Türk Hat Sanatý. www.kalemguzeli.org
 Kalem Güzeli - www.kalemguzeli.org - Türk Hat Sanatı -



  • Hattat Mustafa Râkım Efendi῾ye ait üç levhanın tıpkıbasımı yapıldı

  • Hattat Mustafa Râkım Efendi῾ye ait üç levhanın tıpkıbasımı yapıldı

    XIX. asrın ekol sahibi celî sülüs hattatı olan Mustafa Râkım Efendi῾ye (1171/1758- 1241/1826) ait üç levhanın tıpkıbasımı yapıldı. Biri İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, diğer ikisi Topkapı Sarayı Güzel Yazılar Kısmında bulunan levhaların başarılı bir grafik uygulamayla tıpkıbasımı yapıldı.

    Büyük resim için tıklayınızİstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi  (Env. No. 2732)῾de bulunan Hilye-i şerîfe, sülüs ve nesih hatlarıyla yazılmıştır. Ketebeli ve h. 1205/1791 tarihlidir. Nesih hattı ile yazılan göbek kısmının etrafında, üç kuşak halinde sülüs hattı ile Esma-i Hüsnâ ve Esmâ-i Nebî yazılıdır. Hilyenin taç kısmında, müsennâ tezyinî celi sülüsle ‴ Yâ Kerîm, Yâ Bâkî, Yâ Kâfî, Yâ Muğnî‴ yazılmıştır. Bu Hilye-i şerîfe, form ve muhtevâ itibariyle bilinen hilyelerden farklıdır. Bu hilye-i şerîfe, Eyüp῾te Mihrişâh Sultan Türbesi῾nde iken, 8 Kanûnisâni 1329/1911 tarihinde müzeye getirilmiştir. Hilyenin tezhîbi Derviş Hasan el-Yesârî῾ ye aittir.

    Hattat Mustafa Râkım Efendi, yazdığı bu hilyede farklı istif denemelerine girişmiştir. Harf tetâbuklarını da bolca kullandığı bu hilyesi Râkım῾ın, sanat dehasını göstermesi bakımından önemlidir.

    Aslında Râkım bu eserinde, gelişmeye ve yeniliğe açık yönünü ortaya koymuştur. Dış kuşaktaki, Esmâ-i hüsnâ῾da bulunan «el-Mücîb» ve «el-Vâsi῾» kelimelerinde «be» harfi ile «ayn»  harfinin küp kısmını ustalıkla, tek şekilde kullanmıştır. Kezâ, «el-Hakîm» ve «el-Mecîd»in «mim»lerini ustalıkla tetabukî bir şekilde yazmıştır. Yine kuşakta «alâ»nın  «ya» sını «eş-Şekûr »un «Kef»i ile yây-ı ma῾kus olarak kullanılmıştır.  Râkım῾ın bu hilyesinde harfler belirmeye başlamış, yenilik arayışları ise hızlanmıştır.

    Basımı gerçekleştirilen diğer iki levha Topkapı Sarayı Güzel Yazılar Kısmı῾nda bulunmaktadır.  Levhalardan (Env. No. 324/12)῾de bulunan levhanın ibaresi şöyledir:

    Büyük resim için tıklayınız Subhânallahi ve῾l-hamdulillâhi velâilâhe illallâhu vallâhu ekber velâ havle velâ kuvvete illâ billâhi῾l-aliyyi῾l-azîm

    Anlamı: Allah῾ı tüm noksan sıfatlardan tenzih ederim; bütün hamdler, övgüler, Âlemlerin Rabbi Allah῾adır; Allah῾tan başka ilâh yoktur, Allah çok büyüktür; hareket ve güç, yüceler yücesi ve pek büyük olan Allah῾ın dilemesiyle olur.

    Hattat Mustafa Râkım Efendi῾nin 1212/1797 yılında yazdığı bu levhada, dört ayrı kalınlıkta kalem kullanmıştır. Levhanın sağ ve solundaki dik harfler, lam harfinin çanağında iç içe ve boy boy vav῾lar, üstünde ‴he-yi müfrede‴, onun üstünde sıra sıra ve kolları kesişen lâmelifler, en üstte Lafzatullah, onun altında kare biçimli dört nokta ile bu eser, Râkım῾ın elde mevcut ilk istif şaheseridir. Levhadaki lâmelifler ve en üstte lafzatullah, sanki ellerini Hakk῾a açmış dua eden bir mü῾mini tasvir etmektedir. İstifi ile dikkat çeken bu yazının harfleri de Râkım üslûbunun erken örneklerindendir. Yalnız, levhanın sağ ve sol kısımda yer alan ‴Elif‴ ve ‴Lâm‴ harfinin ‴Elif‴i ile solda ‴Bâ‴ nın elifleri boylarına ve diğer harflere göre cılız kalmışlardır. Harfler gayet keskin yazılmış, imza satırını havi hatt-ı icâze de yoluna girmiş bir durumdadır. Yazının kenarları ebrulu olup, dört köşeye buket yapılmıştır. Yazı kâğıdının yer yer nemden lekelendiği görülmektedir. Bu Levha, Râkım῾ın sanat hayatının başlangıç yıllarına, üslûbunun teşekkül etmeye başladığı döneme aittir.

    Diğer levha, Topkapı Sarayı Güzel Yazılar Kısmı (Env. No. 1319)῾da bulunmaktadır. Levhanın ibaresi şöyledir:

    Büyük resim için tıklayınızBasmasa mübârek kademin rûy-i zemîne
    Pâk etmezîdî kimseyi hâk ile teyemmüm

    Hattat Mustafa Râkım Efendi῾nin, Hz. Peygamber (sav) sevgisini terenim eden bu levhası, sanatta olgunluk dönemini yaşadığı tarihte yazmıştır. H. 1231/1816 tarihli bu yazıda harfler artık olgunlaşmış ve canlılık kazanmıştır. Bu levha, terkip ve tenâsüp cihetiyle mükemmeldir. Harfler gayet keskin bir şekilde yazılmışlardır.

    Levhada, ilk satırda  ‴be‴ ve ‴rı‴harflerinin zülfe῾leri yazıdaki ‴elif‴ harflerinin zülfelerine göre sol taraftan güdük kalmıştır. İlk satırda mubârek kelimesinin ‴kef‴ harfi kendinden sonra gelen kaf harfini adeta kucaklamıştır. Bunun gibi, aynı satırda bulunan ikinci ‴Kef‴ harfi ‴Rı‴  harfini, ‴Rı‴ harfi ‴Vav‴ harfini, ikinci satırda ‴Pâk‴ kelimesinin ‴Kef‴  harfi kendinden sonra gelen ‴Mim‴  harfini, aynı şekilde ‴Kimseyi‴  kelimesindeki ‴He‴ harfi kendinden sonraki kelime başında bulunan ‴Hı‴ harfini, aynı satırda bulunan üçüncü ‴Kef‴  harfi ‴Ye‴ harfini kavrayacak şekilde istif olunmuşlardır. Harfleri yazarken bol bol kullandığı vakfeler, kalem açılarını göstermeleri açısından da yazıya ayrı bir güzellik katmışlardır. Hareke ve süs işaretlerinde de önceki yıllara nispeten düzelme mevcuttur. Harekeler yazının umumî âhengine uygundur ve istife dolgunluk vermişlerdir.

    Bu levha Râkım῾ın kudretini gösteren nadir eserlerdendir. XIX. Asrın önemli hattatlarından olan Kazasker Mustafa İzzet Efendi  (1801-1876)῾nin bu yazıyı başucuna astığı ve devamlı seyrettiği nakledilmiştir. Ayrıca, hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi, bu yazıyı taklid suretiyle yazmıştır.

    Hilye-i şerîfe῾nin fotoğrafı Mustafa Yılmaz, diğer iki levhanın fotoğrafı ise Hadiye Cangökçe tarafından alınmıştır. Levhaların grafik uygulaması Yüksel Yücel tarafından yapılmıştır. Her üç levha da Mega Basım῾da basılmıştır. Levhalar, yayına Dr. Süleyman Berk tarafından hazırlanmış, Ünyeliler Derneği sponsorluğunda bastırılmıştır.

     

     

     

    Sonraki içerikSonraki içerik

    menüsüne ait diger içerikler...

    1. Şevki Efendi῾nin 34 sayfalık Evrâd-ı Şerîf῾i Hat Eserleri Galerisinde...
    2. Hat Sanatları Müzesi
    3. Bir güzel insan daha sırlandı: Ali Öztaylan
    4. kalemguzeli.org 1 yaşını doldurdu
    5. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri sahiplerini buldu
    6. Süleyman Çelebi῾nin Vesiletü῾n-Necat adlı eseri
    7. "Hat: Bir Medeniyet Çizgisi" Belgeseli
    8. Çini ve Minyatür Sanatçısı Fatma Şan ile Söyleşi
    9. Hattat Mustafa Râkım Efendi῾ye ait üç levhanın tıpkıbasımı yapıldı
    10. Bir İstanbul Hatırası
    11. Hattat Muhammed Hamdi Yazır Hayatı ve Eserleri Kitabı - Dr. Necmi Atik
    12. M.Uğur Derman῾ın Türk Hat San῾atından Seçmeler kitabı yayımlandı

     

    
    Site Hakkında

    ARAMAARAMA
    Hat Eserleri Galerisi


    Hat Eserleri Galerisinden...

    Levha - Eseri büyük olarak görmek için tıklayınız

     
     
    
    Sayfa başına dön Bu sitede yer alan eserlerin tüm hakları sahiplerine aittir. Sahiplerinden izinsiz kopyalanamaz,
    çoğaltılamaz ve başka mecralarda yayınlanamaz. Tüm hakları Yayın sponsoru: OrtaklarWeb tasarım: Korelasyonsaklıdır.

    Kalem Güzeli - www.kalemguzeli.org 2008 - 2024