Kalem Güzeli - Türk Hat Sanatı - www.kalemguzeli.org
Kalem Güzeli - Türk Hat Sanatý. www.kalemguzeli.org
 Kalem Güzeli - www.kalemguzeli.org - Türk Hat Sanatı - Osmanlı Yazı Sanatında Ekoller

Osmanlı Yazı Sanatında Ekoller

  • Mahmud Celaleddin Efendi ve Ekolü

  • Mahmud Celaleddin Efendi ve Ekolü

    Aslen Dağıstanlı olan Mahmud Celâleddin Efendi, babası Şeyh Mehmed Efendi ile birlikte İstanbul῾a gelmiştir. Doğum tarihi belli değildir. 1

    İlk yazı derslerini Ak Molla Ömer Efendi ve Hoca Râsim Efendi῾nin talebelerinden Abdüllatif Efendi῾den almıştır. Yamakzâde Salih Efendi ve Ebubekir Râşid Efendi῾ye yazı dersi almak için yaptığı müracaatlar ise, dik başlılığı sebebiyle reddedilmiştir. Bunun üzerine, Hafız Osman Efendi (1942-1698)῾nin eserlerine bakarak kendi kendini yetiştirmiştir.2Eseri büyük olarak görmek için tıklayınız

    Sülüs ve nesih yazıda kendine has güzel bir tavra sahip olmuş ve çok kuvvetli ve kudretli eserler ortaya koymuştur. Celî sülüste ise aynı başarıyı gösterememiştir; celî sülüs harfleri donuk ve küt kalmıştır. Celînin istifinde de harfler birbirinden bağımsız gibi kalmış, hareke ve tezyinat işaretlerini başarılı bir şekilde dağıtamamıştır. Aynı asırda yaşayan celî sülüs üstadı hattat Mustafa Rakım῾ın celî sülüste yaptığı atılım ve değişimin yanında, Mahmud Celâleddin῾in celî anlayışı tutunamamıştır.3

    Sultan Abdülmecid῾in, Mahmud Celâleddin῾in talebesi Mehmed Tâhir Efendi (?-1846)῾nin talebesi olması sebebiyle bir ara bütün hattatlar padişah şevkiyle Mahmud Celâleddin Efendi yolunda eserler vermişseler de, padişahın ölümü ile bu yol terkedilmiştir.

    Rakım ile Mahmud Celâleddin῾in arasındaki farkla alâkalı olarak, hattat Ömer Vasfî Efendi, Sami Efendi῾den naklen şu hadiseyi anlatırmış; ‴Vaktiyle İstanbul῾un tanınmış hattatlarından biri cuma günleri kendisinden celî dersi almaya gelen öğrencilerine Mustafa Rakım çığırı ile Mahmud Celâleddin çığırı arasındaki ayrılığı akla gelmeyen bir yolda anlatırmış. Bu yazı üstadının uzun boyu, uzun sakalı varmış. Ayağa kalkar, dimdik durur, sonra sakalını ileri doğru uzatıp, gözlerini açar, ileri atılır gibi durup İşte Mustafa Râkım elifi‴ dermiş. Sonra sakinleşir, sakalını göğsünün üzerine dayar, gözlerini kapar İşte Mahmud Celâleddin elifi‴ dermiş.‴4 Hattat Necmeddin Efendi, Rakım ile Mahmud Celâleddin arasındaki farkı, dinlerdeki mezhep ayrılığına benzetmiştir. İkisinin kaynağı da Şeyh ve Hafız Osman῾a varır.5

    Mahmud Celâleddin Efendi῾nin, mushaf ve dua kitapları yanında, hilye ve kıt῾a şeklinde de eserleri mevcuttur. Eyüp, Mihrişah Sultan Türbesi celî sülüs iç kuşak yazısı Mahmud Celâleddin Efendi῾ye aittir. H. 1245/1829 yılında vefat etmiş ve Eyüp Nişancı Şeyh Murad Dergâhı῾na defnedilmiştir. Mezar taşı kitabesi şöyledir:

    Huve῾l-Hayyu῾l-Bâkî Meşâyih-i hattâtînden Cennetmekân merhum ve mağfur Mahmud Celâleddin Efendinin Ruhîçûn el-Fatiha Sene 1245

    Dipnotlar

    1. İbnülemin, 187. Doğum tarihi kesin olarak bilinmeyen Mahmud Celâleddin Efendi῾nin, doğum tarihi ile ilgili olarak, M. Uğur Derman, Sabancı Koleksiyonu, s. 104῾de şöyle bir bilgi mevcuttun ‴Doğum yılı belli olmamakla birlikte gördüğümüz 1188/1774 senesinde yazılmış mükemmel bir murakkaasından 1163/1750 tarihi civarında doğduğu neticesini çıkarıyoruz.‴
    2. 101. Habib, 166; ibnülemin, 187; M. Uğur Derman, ‴Mahmud Celâleddin‴ Kültürde ve Sanatta Kök, c. 1, sy. 20-22 (Ekim-Kasım-Aralık 1982), s. 14; a. mlf. İKMHS, 205
    3. İbnülemin, 188; Derman, KÖK, 14; a.mlf., İKMHS, 206; Süleyman BERK, Hattat Mustafa Râkım῾da Celî Sülüs ve Tuğra Estetiği, s. 94-95.
    4. Baltacıoğlu, Türk Plâstik Sanatları, 117
    5. Baltacıoğlu, Yeni Adam, sy. 447, s 7.

    Kaynak: Hat Sanatı, Tarih Malzeme ve Örnekler, Dr. Süleyman Berk, İSMEK Yayını

     

     

     

    Sonraki içerikSonraki içerik

    Osmanlı Yazı Sanatında Ekoller menüsüne ait diger içerikler...

    1. Hat Sanatında Üç Ekol: Hafız Osman, Şeyh Hamdullah, Şevki Efendi
    2. Şeyh Hamdullah Hayatı ve Ekolü
    3. Ahmed Karahisâri ve Ekolü
    4. Hafız Osman Efendi ve Ekolü
    5. İsmail Zühdî Efendi ve Ekolü
    6. Mustafa Râkım Efendi ve Ekolü
    7. Mahmud Celaleddin Efendi ve Ekolü
    8. Mehmed Şevki Efendi ve Ekolü
    9. Sami Efendi ve Ekolü

     

    
    Site Hakkında

    ARAMAARAMA
    Hat Eserleri Galerisi


    Hat Eserleri Galerisinden...

    Evrâd-ı Şerîf - Sayfa 12 - Eseri büyük olarak görmek için tıklayınız

     
     
    
    Sayfa başına dön Bu sitede yer alan eserlerin tüm hakları sahiplerine aittir. Sahiplerinden izinsiz kopyalanamaz,
    çoğaltılamaz ve başka mecralarda yayınlanamaz. Tüm hakları Yayın sponsoru: OrtaklarWeb tasarım: Korelasyonsaklıdır.

    Kalem Güzeli - www.kalemguzeli.org 2008 - 2024