İstanbul῾un 2010 Avrupa Kültür Başkenti olması, kültür ve sanat faaliyetleri yönüyle öteden beri zaten başkent sayılmasına rağmen şehrin bu kimliğini çok daha baskın bir hale getirdi. Son yıllarda ve özellikle 2010 yılı içerisinde, bu çerçevede öyle çok program ve proje gerçekleştirildi ki; bunların hepsini birden takip etmek nerdeyse imkânsızdı. Sergiler, konserler, paneller, konferanslar, restorasyon çalışmaları, tiyatro ve sinema gösterileri âdetâ birbiriyle yarıştı. Yapılan yayınlardan çoğu, piyasada henüz fazla duyulmadan tükendi. Bu durumda, kültür sanat meraklılarına ancak uzmanlık alanlarıyla ilgili faaliyetleri izlemekten başka çare kalmadı.
Geleneksel sanatlarla ilgili olarak yine pek çok programın yapıldığı kentte, 2008 yılında başlayıp 2010 yılına kadar geliştirilerek tekrarlanan sergiler düzenlendi. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı῾nın en önemli projelerinden biri olan ‴Geleneksel Türk Kitap Sanatları-Bugünün Ustaları‴ sergi dizisinin üçüncüsü, 10 Aralık 2010 Cuma günü Fatih Ali Emirî Kültür Merkezi῾nde açıldı. 31 Aralık 2010῾a kadar gezilebilecek olan sergide, hat, tezhip, minyatür, ebru, kat῾ ve cilt sanatlarıyla iştigal eden 94 sanatkârın 2010 yılı içerisinde ortaya çıkardığı 100῾den fazla eser yer aldı. Soğuk ve yağışlı havaya rağmen yoğun bir katılımın olduğu açılış merasimine, sergide eseri olan sanatkârlardan birçoğunun yanısıra pek çok sanatsever katıldı.
Davetlilere yapılan önemli ikramlardan olarak, sergi kataloğunu özellikle zikretmek gerekir. Çünkü bu çalışma, herhangi bir katalogdan ziyade, geleneksel sanat dallarının her biriyle ilgili makalelerden teşekkül eden, kaliteli baskısıyla ve cildiyle de göz dolduran bir prestij kitaptı.
Türkçe ve İngilizce metinleriyle birlikte hazırlanmış olan ‴Bugünün Ustaları (Masters of Present)‴ adlı kitap (İstanbul, 2010), hat, tezhip, ebru, minyatür, cilt, kat῾ sanatlarıyla ilgili makalelerle başlıyor ve sergiye katılan sanatkârların özgeçmişleri ile eser fotoğraflarını ihtiva eden bölümle devam ediyor. Kitapta, sırasıyla şu makaleler yer alıyor:
Klasik Türk Cilt Sanatı, Serra Güney ÖZKAN
Gelenekli Ebru Sanatımız, M. Sadreddin ÖZÇİMİ
Kültür Başkenti İstanbul῾un Hat Ustaları, Yrd.Doç.Dr. Fatih ÖZKAFA
Katı῾: Türk Sanatında İnce Kâğıt Oymacılığı, Gülbün MESARA
Türk Minyatür Sanatı Üzerine Düşünceler, Cahide KESKİNER
Tezhib Sanatında Geçmişten Günümüze Bir Yolculuk, Prof.Dr. Faruk TAŞKALE
Yine, sözkonusu sergide yer alan eserlerden seçilmiş bazı çalışmaların bulunduğu 2011 Takvimi de bir başka kültür hizmeti olarak göze çarptı. Hem emek hem sermaye gerektiren bu gibi güzel çalışmaların, tabiri caizse kapışanın elinde kalacak kadar ilgi görmesi, toplumumuzun aslında geleneksel sanatlarla ilgili faaliyetlere ne kadar susamış olduğunun göstergesidir.
Bu tür sergilerin geleneksel sanatlarla iştigal eden sanatkârları ve sanatseverleri birbirleriyle buluşturması gibi bir başka kayda değer fonksiyon icra ettiğini de ifade etmek gerekir. Muhtelif grupların bazı eserler etrafında toplanıp müzakere yapmaları, sanat eserini değerlendirmeleri, birbirleriyle gâyet zarifâne lâtifeleşmeleri, hatıra fotoğrafları çektirmeleri gerçekten izlenmeye değer manzaralardır. Bu nevi buluşmalar sayesinde, hem sanatkârların tenkitlerden faydalanmaları hem de birbirlerine karşı muhabbeti ve samimiyeti arttırmaları mümkün olmaktadır. Ayrıca, sözkonusu fikir teatileri daha güzel eserlerin ortaya çıkarılmasına ışık tutmaktadır.
Gerek serginin, gerekse sergi kitabı ve takvimi gibi kalıcı değerlerin ortaya çıkmasını sağlayan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Geleneksel Sanatlar Yönetmenliği, Ömer Faruk Şerifoğlu, Başak Erzi, M. Azrâ Genim, Proje Koordinatörü Kutse Altın, Editör M. Turgut Doğan ve projede emeği geçen herkes tebrike şâyandır.
Çorbada azıcık da olsa tuzu bulunmakla bahtiyar olacağımız benzer projelere katkı sağlamayı angaryadan saymayacak sanat yolcuları olarak temennimiz odur ki; kültür ve sanat faaliyetlerinde yaşanan bu yoğunluk, 2008῾le, 2009῾la, 2010῾la, hattâ ve hattâ İstanbul ile sınırlı kalmasın. Bu sanatlara yapılan ve yapılacak olan tüm hizmetler ise, hor görüldüğü devirlerde bile sanatını icra etmekten geri durmayan, itibar görmeksizin, iltifat işitmeksizin yolunda ilerleyen büyük ustalara armağan olsun.
Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZKAFA